کتاب «خاستگاه مفاهیم سیاسی جدید در دوران میانه» به همت سیدعلیرضا بهشتی و کامیار صفایی توسط نشر روزنه منتشر شده است. نویسندگان در متن کتاب دلیل اصلی نگارش کتابی در مورد خاستگاه مفاهیم سیاسی جدید در دوران میانه در اروپا را اهمیت این دوران تاریخی بر شکل‌گیری تفکر و چارچوب دانشی جدید می‌دانند. طی دو سده اخیر، زندگی روزمره ما ایرانیان چنان از تأثیرات تمدن مغرب‌زمین متأثر بوده است که بازتاب آن را در خواست همگانی دفاع از هویت خویش و واکنش فرهیختگان این مرز و بوم در برابر بی‌هویتی و بحران‌های منتج از آن شاهد بوده‌ایم. ابعاد تأثیر فن‌آوری، علم و نهادهای اجتماعی و سیاسی غرب بر فرآیند تجدد جامعه ما نیاز به یادآوری ندارد. بنابراین، شناخت تمدن غرب، شانه به شانه شناختمان...ادامه مطلب
در معرفی کتاب لیبرالیسم جان گری به قلم مترجم می‌خوانیم : جان گری در این کتاب تفسیری از ماهیت، منشأ و چشم‌اندازهای لیبرالیسم در دنیای متجدد ارائه می‌کند. لیبرالیسم وجود دارد، آن را باید نظریه سیاسی تجدد یا ایدئولوژی سیاسی طرح روشنگری دانست؛ نظریه‌ای برای نهادهای سیاسی حکومت یک جامعة فردگرا. این کتاب تکامل و تحول لیبرالیسم را از آثار جان لاک تا جان استوارت میل تجزیه و تحلیل می‌کند و دو شکل متفاوت و در برخی جوانب متضاد لیبرالیسم کلاسیک و لیبرالیسم تجدیدنظرطلب را در سایه شرح و نقد آثار هایک، برلین، نوزیک و رالز به‌تصویر می‌کشد. رابطه آزادی فرد با مالکیت شخصی، مفهوم لیبرال حکومت، نقدهای محافظه‌گرایان و سوسیالیست‌ها، از دیگر مباحث مطرح شده در این کتاب به‌شمار...ادامه مطلب
مقدمه: اهمیت بازخوانی کارنامه دولت در دوران جنگ تحمیلی سیدعلیرضا حسینی‌بهشتی و عباس ملکی تاریخ‌نگاری و تاریخ‌خوانی در میان ما ایرانیان هم رایج است و هم متروک. این گزاره تناقض‌نما نمایانگر موقعیت ذهنی تاریخ نزد ماست. کشور ما دارای یکی از دیرینه‌ترین تمدن‌های باستانی است. طی بیش از بیست‌وپنج سده، اقوام و افرادی در این سرزمین زندگی کرده‌اند که هویت فرهنگی مشترکی آنها را به یکدیگر پیوند می‌زند. این به معنای آن نیست که هویت ملی ایرانی در آن صورت‌بندی که امروزه در ادبیات سیاسی بدان استناد می‌کنیم، چنین عمر درازی دارد، بلکه این تاریخ به قدمت هویت فرهنگی مشترکی اشاره دارد که ویژگی آن چیزی است معادل آنچه در ادبیات کلامی و عرفانی از آن به «وحدت در عین کثرت»...ادامه مطلب
مقدمه مدارای دینی در دنیای گریزان از مدارا سید علیرضا حسینی بهشتی جهان پیرامون ما سدة بیست‌ویکم تاریخ پس از میلاد مسیح با حادثة تلخی آغاز شد که با وجود گذشته بیش از دو دهه، آثار شوم آن آغاز نحس بر زندگی میلیاردها انسان در نقاط مختلف دنیا سایه افکنده است: حملة تروریستی گروه اسلام‌گرای القاعده به برج‌های دوقلو در شهر نیویورک که با تجاوز نیروهای نظامی ایالات‌متحده امریکا و متحدانش به عراق و افغانستان پاسخ داده شد و پس از چند سال با شکل‌گیری نیروهای موسوم به حکومت اسلامی عراق و شام (داعش)، آتش جنگ و توفان ویرانی و آوارگی میلیون‌ها انسان بی‌گناه را به دنبال داشت؛ صدها هزار نفر از مسلمانان میانمار از یک نسل‌کشی قومی-دینی به کشورهای مجاور پناهنده شدند؛ مسلمانان...ادامه مطلب
گزارش دبیر علمی همایش ( سید علیرضا حسینی بهشتی) : پيش از هرچيز خدمت همه اساتيد محترم، ميهمانان گرامی، بويژه سفرای محترم كشورهای عربی و وابستگان فرهنگی آنان، مشاوران محترم رياست جمهوری، نمايندگان رسانه های داخلی و خارجی، مشاركت كنندگان غير ايرانی همايش ، دانش پژوهان و دانشجويان عزيز خير مقدم عرض می كنم. اميدوارم با برنامه ريزی هايی كه طی نه ماه گذشته صورت گرفته و زحماتي كه اعضای محترم هيات علمی و برگزاركنندگان اين همايش در جهت برگزاري هرچه بهتر آن كشيده اند، بخش های مختلف همايش برای شما قابل استفاده باشد و بتوانيد فعالانه در گفتگوهايی كه پيش بينی شده مشاركت كنيد. همانگونه كه می دانيد، اين همايش محصول همكاری گروه علوم سياسی دانشگاه تربيت مدرس، مؤسسه تحقيقات...ادامه مطلب
کتاب حاضر یکی از عمیق‌ترین و برجسته‌ترین کتاب‌ها در حوزه‌ی فلسفه و علوم اجتماعی است که تاکنون به رشته‌ی تحریر درآمده است. آمارتیا سن در این اثر با پیوند نظام‌مند عقلانیت و آزادی، نگاه متعارف به عقلانیت را به چالش کشیده و از آن عبور کرده است. او به آزادی به‌مثابه عقلانیت اجتماعی می‌نگرد. از دیدگاه سن، بین عقلانیت و آزادی ربط وثیقی وجود دارد و بدون فهم و درک عمیق یکی، دیگری را نمی‌توان فهمید. به بیان دیگر، آزادی به عقلانیت و عقلانیت به آزادی وابسته است، چون بدون داشتن آزادی، انتخاب عقلانی ممکن نیست. سن این دیدگاه را که عقلانیت فقط به‌دنبال حداکثر کردن نفع شخصی فرد است رد می‌کند و می‌گوید این دیدگاهِ جزمی، حق عقل و عقلانیت را ادا نمی‌کند و اگر بر جنبه‌ی فرصتی...ادامه مطلب
بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید آیت الله دکتر بهشتی با توجه به حوزه‌های گوناگون منظومه فکری شهید بهشتی و سوابق علمی پژوهشگران، از صاحبنظران دانشگاهی و حوزوی دعوت به عمل آورد و پس از برگزاری نشست‌های متعدد با هدف هماهنگی در تدوین فصول مختلف آن، تألیف و تدوین هر فصل به یکی از پژوهشگران شناخته‌شده محول شد: دیباچه (شامل زندگی و زمانه شهید بهشتی) به دکتر سیدعلیرضا حسینی بهشتی؛ روش شناخت اسلام به دکتر میثم محمدی؛ انسان در اندیشه شهید بهشتی به دکتر عباس منوچهری؛ بهشتی، اخلاق و مبانی اخلاق به دکتر ابوالقاسم فنایی؛ رویکرد فطرت‌محوری در اندیشه تربیتی شهید بهشتی به دکتر محمد دلبری؛ حزب و حکمرانی حزبی در اندیشه بهشتی به حجت‌الاسلام دکتر داود فیرحی؛ اصول و مبانی حکومت...ادامه مطلب
“مجموعه مقالاتی که در این کتاب می خوانید، نوشتارهایی است که طی بیست سال اخیر درباره وجوه گوناگون اندیشه شهید آیت الله دکتر بهشتی نگاشته ام؛ دو دهه ای که به علت مسئولیتی که در اداره بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید آیت االله دکتر بهشتی داشته ام، امکان آشنایی بیشتر و نزدیک تر با آثار به جای مانده از او را برایم فراهم ساخته است. نخست این که مقالات را به همان صورت که منتشر شده است آورده ام و تحول در قلم و نگرشم در طول زمان را دخالت نداده ام؛ به استثنای تغییرات اندکی که در برخی از آن ها اعمال گردیده است وبیشتر به جایگزینی منابع منتشر نشده با نسخه منتشر شده آن پس از تألیف اصل مقاله مربوط می شود. دوم،همان طور که همواره گفته ام، با وجود نسبتی که با شهید بهشتی دارم، سعی...ادامه مطلب
کتاب حاضر به سه بخش تقسیم شده است. در بخش اول پاسخهای هر رهیافت به شه پرسش یعنی «چیستی امرسیاسی» ، « چگونگی مواجه با امر سیاسی» و مفاهیم اصلی و منطق « تجزیه و تحلیل داده‌ها» ، مورد بحث قرار گرفته‌اند. در فصل اول، هویت معرفتی دانش سیاسی در سیری تاریخی مورد مطالعه قرار گرفته است. در فصل دوم به « رهیافت طبیعی» پرداخته شده است. فصل سوم مشنمل بر « رهیافت تفسیری » است. فصل چهارم به « رهیافت پسا ساخت گرایی» پرداخته است. در فصل پنجم رهیافت گفتمانی که با بهره‌گیری از رهیافت تفسیری، پدیدارشناسی و پسامدرن شکل گرفته، معرفی می‌شود. در فصل ششم به « رهیافت انتقادی – هنجاری » اختصاص یافته است . فصل هفتم تا نهم کتاب به توضیح این روشها می‌پردازد. سرانجام در فصل های دهم و یازدهم...ادامه مطلب
کتاب حاضر مجموعه مقالات منتشر شده در دو کارگاه علمی است که در ماه می سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ در تهران برگزار شد. هر دو این کارگاه ها توسط بخش علوم سیاسی در مرکز جهانی گفتگوی میان تمدن ها برگزار شد. موضوع کارگاه اول ” نظریه‌ی سیاسی و گفتگوی تمدن‌ها ” و موضوع کارگاه دوم ” علوم سیاسی و گفتگوی تمدن‌ها ” بود. مقاله ها هم به فارسی و انگلیسی تهیه شده است. دومین مقاله این مجموعه با عنوان Dialogue among Cultures and Political Theory ( گفتگوی میان فرهنگ‌ها و نظریه سیاسی ) توسط سید علیرضا حسینی بهشتی نوشته شده است. مجموعه کامل مقالات در این کتاب عبارتند از: 1- Political Theory and Civilizational Dialogue | Fred Dalmayr 2- Dialogue among Cultures and Political Theory | Seyed Alireza Hosseini Beheshti 3- Dialogue of Civilizations and Political Thought | Norma Claire Moruzzi 4- Dialogue...ادامه مطلب
پرسش مشترکی که مجموعه مقالات این کتاب در پی یافتن پاسخ آن است این است که در اجتماعات چندفرهنگی (از جمله ایران)، چگونه می‌توان نظام عادلانه‌ای به‌وجود آورد که در آن، جوامع چند فرهنگی گوناگون بتوانند در عین حال که هویت‌های متفاوت خود را حفظ می‌کنند، در کنار یکدیگر همزیستی مسالمت‌آمیز داشته باشند. به بیانی دقیق‌تر، فرایندهای تصمیم‌گیری سیاسی در کشورهایی که تنوع و تعدد فرهنگی در آنها بارز است چگونه باید شکل بگیرند که نه‌تنها این گوناگونی فرهنگی و تنوع الگوهای زیستی را تحمل کنند، بلکه در تصمیم‌گیری‌های کلان لحاظ کنند. بدین منظور لازم است صورت مسئله و ابعاد گوناگون آن به‌درستی فهم شود و تأثیر تفاوت‌های بنیادین در هویت‌های فرهنگی گوناگون در عرصه‌های مختلفی...ادامه مطلب
بحران معرفت‌شناختی چیست؟ ابتدا وضعیت افراد عادی را در نظر بگیرید که در چنین بحران‌هایی در غلتیده‌اند. مثلاً کسی را در نظر بگیرید که باور داشته که نزد کارفرمایان و همکارانش از اعتبار بالائی برخوردار است و ناگهان از کار اخراج می‌شود یا کسی که برای عضویت در باشگاهی که فکر می‌کرده همه اعضای آن دوستانش هستند اقدام کرده و از ورود به آن محروم می‌شود، یا کسی که عاشق می‌شود و نیاز دارد بفهمد معشوق او واقعاً چه احساسی نسبت به او دارد، یا کسی که عشق خود را به دیگری از دست داده و می‌خواهد بداند چگونه می‌توانسته در این‌باره ، چنین به اشتباه افتاده باشد. در مورد همۀ این گونه افراد، چگونگی رابطۀ «آنچه به نظر می‌رسد وجود دارد » با «آنچه واقعاً وجود دارد »، اهمیت می‌یابد… زندگینامۀ...ادامه مطلب
امروزه تقریبا هیچ کشوری را نمی‌توان یافت که به‌لحاظ فرهنگی همگن باشد. گوناگونی فرهنگی پدیده‌ای است انکارناپذیر و محوناشدنی که اثرات گسترده خود را بر ساختارها و رفتارهای هر اجتماع گذاشته و می‌گذارد. اما در یک اجتماع سیاسی با هویت‌های فرهنگی مختلف و با اعضای پیرو گفتارهای دینی، اخلاقی و فلسفی گوناگون، فرایند تصمیم‌گیری‌های سیاسی چگونه باید تنظیم شود که در عین احترام به این تفاوت‌ها، همزیستی مسالمت‌آمیز شهروندان نیز رعایت شود؟ کتاب «بنیاد نظری سیاست در جوامع چندفرهنگی» می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد. کتاب حاضر پایان‌نامه دکتری فلسفه سیاسی علیرضا بهشتی در دانشگاه هال انگلستان است که حدود بیست سال پیش از آن دفاع شده و ویراست اولش در سال ١٣٨٠ از سوی نشر...ادامه مطلب
جان گری در این کتاب تفسیری از ماهیت، منشأ و چشم‌اندازهای لیبرالیسم در دنیای متجدد ارائه می‌کند. با‌این‌که به لحاظ تاریخی پیش‌زمینه‌هایی برای لیبرالیسم وجود دارد، آن را باید نظریه سیاسی تجدد یا ایدئولوژی سیاسی طرح روشنگری دانست؛ نظریه‌ای برای نهادهای سیاسی حکومت یک جامعه فردگرا. در این کتاب تکامل و تحول لیبرالیسم، از آثار جان لاک تا جان استوارت میل، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و نشان می‌دهد که در دنیای متجدد، در دو شکل متفاوت و متضاد لیبرالیسم کلاسیک و لیبرالیسم تجدیدنظر طلب ظهور یافته که در آثار هایک، برلین، نوزیک و رالز متبلور است. رابطه آزادی فرد با مالکیت شخصی، مفهوم لیبرالی حکومت، نقدهای محافظه‌کاران و سوسیالیست‌ها، از دیگر مباحث مطرح در...ادامه مطلب
این مجموعه شامل مقاله‌هایی است با موضوع شناخت اندیشه سیاسی معاصر غرب که این عناوین را در بر می‌گیرد: “پسا تجدد گرایی و جامعه ایران”، “نقد جامعه گرایانه‌ی لیبرالیزم/ مایکل ولزر”، “نقد جامعه گرایانه لیبرالیزم/ مک اینتایر”، ابعاد نظری مسئله‌ی تساهل،”مبانی معرفت شناسی نظریه عدالت اجتماعی”و “فهم نظریه‌های اختلاف سیاسی. ...ادامه مطلب
بحثی که به آن خواهم پرداخت، چند فرهنگ‌گرایی و جهان آینده است. در مقدمه باید بگویم بحث من به لحاظ روش و ماهیت با آنچه که آینده نگر‌ها (Futuitist)مطرح می‌کنند، متفاوت است. آنها بحث خاص خودشان را دارند و تقریبأ از همه‌ی علوم بهره می‌برند و هدفشان اساساً ارائه‌ی راهکارهاست و به یک نوع کاری در فلسفه و اندیشه سیاسی انجام می‌شود، متفاوت است. اینجا فهم پدیده رکن اساسی مباحث مطروحه است و راهکار‌های پیشنهادی با احتیاط بیشتر و به صورتی کلی تر مطرح می‌شود. وقتی صحبت از چند فرهنگ گرایی می‌کنیم، دو مفهوم بنیادی مورد نظر ما است: یکی مفهموم فرهنگ است و یکی هم مفهوم تعدد. ...ادامه مطلب
موضوع بحث کتاب، مبانی نظریه‌ی عدالت اجتماعی است. درست است که در جامعه ما درباره عدالت سخن بسیار گفته شده اما هنوز نیاز به بحث و گفتگوی فراوان در ابعاد گوناگون باقی است. شاید دلیل عمده‌ی این نیاز این باشد که در زندگی روزمره و همین‌طور در روابط اجتماعی خود بیش از هر چیز دیگر با مسأله عدالت اجتماعی سر و کار داریم. این روزها صحبت از تبیین علل و اسباب پدید آمدن انقلاب اسلامی در ایران و دلایل به وجود آمدن چنین حرکتی است. بزعم من گزاف نیست اگر دلیل عمده ی این پدیده‌ی مهم زمانه‌ی ما را وجود بی عدالتی اجتماعی در جامعه‌ی پیش از انقلاب بدانیم. مردم ایران در پی ایجاد فضایی باز و آزاد برای رها شدن از قید و بند این بی عدالتی‌هال بودند . این کتاب در سال ۱۳۷۸ منتشر شده...ادامه مطلب
مسئله ی تساهل همان چیزی است که هر یک از ما درباره ی آن بسیار شنیده ایم و این همان tolerance است که ای بسا که درباره ی آن هم سخن گفته ایم. این روزها به دلایلی که خواهم گفت، بیش از هر زمان دیگر لازم است درباره ی آن صحبت شود. امروزه این جامعه ی انقلاب کرده و رنج کشیده و تلخ و شیرین دیده، پس از بیست سال که از پیروزی انقلاب اسلامی و سرنگونی رژیم پیشین و بنای نظام نوین می گذرد به فکر افتاده که راهی را که پشت سر نهاده است بازنگری کند. در این بازنگری ممکن است بسیاری از گام هایی را که برداشته شده درست بشمارد و برخی از کارها و شیوه ها را نیز زیر سؤال برد و چه بسا که برخی از کارها و شیوه ها را نیز مردود بشمارد و چه بسا برخی از اعمال گذشته خیلی هم سربلند از این آزمایش بیرون نیاید. ملتی...ادامه مطلب
این کتاب شامل چهار گفتار در پساتجددگرایی و جامعه‌ی امروز ایران است که در تابستان و پاییز ۱۳۷۶ به دعوت « مؤسسه توعه‌ی دانش و پژوهش» انجام شده است. هدف از برپایی این نشستها، ارائه‌ی طرحی کلی از رابطه‌ی ما با مباحث مطرح در اندیشه‌ی سیاسی معاصر با نظر به انتقادهایی بود که از تجددگرایی به عمل آمده است. با عنایت به اینکه خوشبختانه امروز این در مرز و بوم کم نیستند اندیشمندان و فرهیختگانی که پیرامون پدیده ي تجدد و مباحث انتقادی پساتجددگرا سخن گفته و می‌گویند، پس از طرح اجمالی مسئله درگفتار نخست، دامنه‌ی بحث را به ارائه‌ی تصویری از نحله‌ی کمتر شناخته شده‌ی زمینه گرا یا جامعه گرا که این روزها نظریاتشان در محافل دانشگاهی و غیر دانشگاهی در مغرب زمین بیش از پیش مطرح...ادامه مطلب